Iyo umuntu yasomye bihagije, hari aho bishika akumva umubiri umusaba amazi cane. Nk’iyo yanyoye irengwe mw’ijoro naho na canecane akaribabaza, mu gitondo anywa amazi nk’uwariye igikona. None vyoba biva kuki? Umuco.
Dom* ni umusore w’imyaka 26. Ari mu mwaka wa nyuma muri kaminuza yitiriwe ibiyaga binini. Ku kibazo c’uko inzoga zoba zitera inyota, asa n’uwutangara. Agira ati: “Kandi tubona ivyapa vyinshi vyamamaza ibinyobwa vyanditseko kirinyota mugenzi”?
N’ubwo biri uko, Dom aremera ko iyo yaraye arusomye, azinduka arondera igicupa kinini c’amazi, akicara kw’ibarabara akahava amaze iritiro n’inusu ry’amadahirwa. Uwo musore asanzwe aba kw’ibarabara ry’umunani mu Bwiza yemeza ko iyo anyoye ayo mazi “bimuvura n’agasibe”.
Ivyo bishikira Dom bishikira n’abandi benshi mu bakunzi b’uruhotorwa. Na none, inyota ziri kune ziri gutanu. Kurya akazuba kakwakiye imihogo isaba icoyigarukirako, amahitamwo atandukana bivanye n’umuntu. Igitangaje, ni ingene akayoga, ha gusubirira neza amazi, bishika kagasongera isibe nyabuna.
Muti none biva kuki?
Abarundi bakunze kuvuga basa n’abatebura bati: “vyose ni mu mutwe”. Kuri kino kibazo c’inyota iterwa n’urukanwa, vyose biva mu mutwe, neza na neza mu bwonko.
Iyo umuntu ariko arasoma urukanywa rwambiye canke rurimwo isukari nyinshi, hari inkaburamubiri yitwa “vasopressine” mu Gifaransa ubwonko bukora ikoreshwa n’amafyigo ihingurwa. Iyo umuntu yarusomye, amafyigo araheza agahungabana mu bikorwa vyayo, umuntu akaja ku mwanda muto incuro nyinshi, ubona ko ari yo ayungurura umukoyo.
Uko umuntu aja ku gasozi, niko amazi ari mu mubiri agabanuka. Iyo yagabanutse ku rugero runini, umubiri uraheza ukaja ‘kuvoma’ mu bindi bihimba vy’umubiri bitandukanye. Ni hamwe iyo umuntu yababaje agacupa bishika akavyuka amenetse umutwe, akavuga ko afise agasibe. Abahinga basigura ko umubiri uba wakeneye amazi ugahava ukikora no mu yari mu bwonko. Kurya kumeneka umutwe rero biba vyavuye ko ubwonko nabwo bwabuze amazi akwiye.
Mu rurimi rw’igifaransa, bavyita « gueule de bois » kubera umuntu aba yumva yumye buti mu kanwa . Navyo biva kuri ya mvo y’uko umubiri uba wataye amazi menshi gutyo umuntu akaguma yumva afise inyota kandi aba yarusomye bihagije.
*:izina ryahinduwe